Tóm tắt bài viết
Hoa anh túc còn được biết đến với tên gọi khác là cây thuốc phiện, á phiến hay phù dung. Hoa anh túc mang vẻ đẹp quyến rũ, rực rỡ có nét tương đồng với loài hoa Tulip nhưng đây lại là vẻ đẹp chết người khi chúng thường được chọn làm nguyên liệu để chế tạo ra thuốc phiện. Tuy nhiên nếu được sử dụng đúng cách thì cây anh túc cũng là một loại dược liệu tốt với nhiều công dụng khác nhau.
Bí ẩn về loài cây anh túc
Cây anh túc và nhiều tên gọi khác như thẩu, trẩu, á phiện hay cây nàng tiên (theo cách gọi của người Tày) là một thảo mộc quý được cả Tây y lẫn Đông y công nhận tác dụng giảm đau vô cùng hiệu quả nhờ thành phần hoạt chất mà nó sở hữu. Chiết xuất từ hoa anh túc có khả năng gây nghiện nặng, do đó các chuyên gia khuyến cáo không được dùng trong các tình huống thông thường mà chỉ áp dụng khi có chỉ định và giám sát chặt chẽ từ bác sĩ chuyên khoa.
Cây anh túc được tìm thấy đầu tiên tại Hy Lạp, sau đó được trồng phổ biến tại châu Âu và châu Á. Thân cây anh túc cao từ 1 – 1,5m thuộc nhóm cây thân thảo, tuổi thọ trung bình khoảng 2 năm. Cả thân cây đều mang màu xanh, thân mềm và mọc thẳng, rễ phân nhánh. Lá cây nhiều tua và có hình bầu dục, mọc xung quanh thân cây.
Hoa anh túc rất đặc biệt khi cùng nở trên một thân cây nhưng các bông lại có thể mang màu sắc khác nhau, ví dụ như có bông thì màu tím, có bông lại màu trắng hay màu đỏ vàng,… Kích thước của hoa khá to, mọc đơn độc ở đầu cành và ngọn thân. Cây anh túc đơm bông vào đầu tháng 3 và kết trái vào khoảng tháng 5, khi còn non quả thường có màu xanh nhưng lúc đã chín và càng về già thì nó sẽ ngả thành màu nâu đen.
Nhựa của cây anh túc có khả năng gây nghiện mạnh nên đã từng xảy ra tình trạng buôn bán tràn lan để chế biến thành các chất kích thích dẫn đến những hệ lụy tiêu cực ảnh hưởng tới cuộc sống người dân, trật tự xã hội và an ninh quốc gia. Vì lý do đó nên Chính phủ Việt Nam và nhiều nước trên thế giới đã ra lệnh cấm trồng loại cây này.
Các loại hoa anh túc
Hoa anh túc đỏ
Papaver rhoeas là một loài thực vật có hoa trong họ Anh túc, còn gọi là anh túc đỏ, anh túc cỏ, anh túc ngô, ngu mỹ nhân. Loài này được L. mô tả khoa học đầu tiên năm 1753. Tại châu Âu, thời kỳ ra hoa là từ tháng 5 đến tháng 7.
Hoa anh túc tưởng niệm
Hoa anh túc tưởng niệm thường là những bông hoa anh túc đỏ nhân tạo cách điệu mà ngày nay thế giới và đặc biệt là ở các quốc gia nói tiếng Anh dùng làm biểu tượng của sự tưởng nhớ các nạn nhân vô danh của chiến tranh, đặc biệt là những người lính chiến đã ngã gục trong 2 trận chiến tranh thế giới.
Khóm hoa anh túc trắng
Ở New Zealand, chữ “Tall Poppy” dùng để chỉ những người nổi trội so với những người khác. Còn “Corn Rose” là tên thời La Mã chỉ những bông hoa anh túc dại, vì chúng thường mọc trên những cánh đồng ngô. Thời Trung Cổ người ta còn gọi anh túc là “Smoke of the Earth”. Người ta cho rằng khói khi đốt cây đuổi được tà ma, xui rủi.
Hoa anh túc được chú ý trong suốt những cuộc chiến tranh của Napoleon vì những bông hoa kỳ bí này nở xung quanh những ngôi mộ mới của những chiến binh tử trận. Sau cuộc chiến 1914-1918, hoa anh túc mọc ngập tràn trên những ngôi mộ ở bãi chiến trường ở Flanders. Người ta nói rằng những bông anh túc mọc lên từ máu đã nhỏ xuống. Nó là biểu tượng để tưởng nhớ những người đã chết trong chiến tranh.
Được chạm khắc vào những chiếc ghế dài trong một số nhà thờ Thiên Chúa giáo, hoa anh túc biểu hiện cho niềm tin rằng chúng ta đang “yên nghỉ” trong khi biết trước về Ngày Tận Thế (the Last Day ?).
Loài thực vật này có đặc tính chữa trị gây mê được dùng trong y học. Morphine và Codeine là hai loại chất gây mê thông dụng chế biến từ anh túc. Cây thuốc phiện cũng đã là nguyên nhân chính của cuộc chiến tranh giữa Anh và Trung Quốc năm 1939. Hàng thế kỷ nay, cây thuốc phiện đã trồng ở Ấn Độ.
Xem thêm :
Ý nghĩa của hoa anh túc
Loại hoa này được chọn làm biểu tượng cho Ngày Tưởng Niệm tức lễ Chiến Sĩ Trận Vong, Remembrance Day. Tại Hoa Kỳ Ngày Tưởng Niệm nhằm tuần lễ cuối cùng của tháng 5, trong khi ấy tại Gia nã đại là ngày 11 tháng 11, sau lể các thánh và lễ các linh hồn.
Việc chọn hoa anh túc làm biểu tượng có nguồn gốc từ bài thơ được ghi vội vào giấy của John McCrae, thiếu tá quân y Gia nã đại trong đệ nhứt thế chiến. Tháng 5/1915, chuyến chuyển quân ngang đồng có xứ Flanders (Flandres, nay thuộc Belgium) bạt ngàn anh túc đỏ khiến ông liên tưởng đến các chiền sĩ gục ngã trong trận giao tranh ác liệt xảy ra tại vùng đất khô cằn này. Truyền thuyết của cư dân tại đó kể rằng, các bông anh túc Papaver rhoas đỏ thắm tươi tốt là vì chúng đã thấm máu các chiến sĩ vô danh hy sinh trên chiến địa (thiệt ra anh túc thích hạp với phong thổ nóng và khô).
